Waarom snappen we de speltheorie alleen wanneer het Nederlands elftal speelt?

Heb je wel eens van de speltheorie gehoord? Ik bedoel hiermee het Nash Evenwicht, dat hier in de video hieronder uitgelegd kan zien. Dit is een scene uit de film “A Beautiful Mind“, waarin de geniale wiskundige John Nash het inzicht krijgt dat wanneer je als groep de balans tussen individueel en groepsbelang goed bewaakt iedereen wint. Ook laat hij zien dat iedereen verliest wanneer men strikt voor het eigen belang gaat, iets dat heel Nederland snapt wanneer Oranje speelt. Op het moment dat Robben of Van Persie voor “eigen belang” gaan en missen, dan stort het halve land zijn kritiek over deze “egoïsten” heen. Dan weet iedereen het ineens, want het gaat om de winst van het team.

Het Nash evenwicht gaat niet alleen op binnen sport of sociale situaties. Deze dynamiek geldt vooral ook voor onze samenleving en economie. Wanneer het gaat om bedrijfsbelangen wordt er altijd keihard gestreden om het “Level Playing Field”, dit is het rechtvaardigheidsprincipe dat iedereen gelijke kansen moet hebben. Waarom horen we “rechts” wel dit wel als het om bedrijfsbelang gaat, maar niet wanneer het gaat om de gelijke kansen van iedereen in de samenleving? Juist… Omdat zij zich op dat moment gedragen als die egoïstische spits. Welk teambelang? Want het is de norm dat we allemaal voor onze individuele materiële welvaart moeten gaan.

Nou lieve mensen… De Nederlandse samenleving is ook gewoon een team! Heb je wel eens gezien waar mieren als groep toe in staat zijn? Misschien heb je een dergelijke foto wel eens gezien via social media of in een teambuilding sessie. Dit beeld wordt namelijk vaak gebruikt om te laten zien wat teamwork tot stand kan brengen, want kijk eens wat die kleine mieren als groep voor elkaar krijgen. Moet je nagaan wat we mogelijk is wanneer wij allemaal zowel voor ons eigen belang als voor ons gezamenlijk belang gaan. Dan is er veel meer mogelijk, sterker nog een ongekende groei van welvaart. Zowel economisch als in levenskwaliteit, zoals Keynes voorspelde. En natuurlijk wordt iedereen beloont aan de hand van de waarde die ze leveren en wat ze daarvoor geïnvesteerd hebben. Een chirurg hoeft niet hetzelfde te verdienen als een bakker en de ondernemer of ZZP’er die meer risico neemt, mag dat zeker dubbel en dwars terugverdienen.